ANGOLA: Repubulika ya Angola ngo yaba yikuye mu ntebe y’ubwunzi hagati y’u Rwanda na DRC.

Repubulika ya Angola yikuye mu ntebe y’ubwunzi hagati y’u Rwanda na Repubulika iharanira Demokarasi ya Kongo kubera ko abatavuga rumwe n’ubutegetsi bwa Kongo banze kugirwa inama zo gushyiraho Guverinoma y’ubumwe bw’igihugu ndetse n’uruzinduko mu Burayi rwa Perezida wa Sena, Sama Lukonde.

Kuri uyu wa mbere, tariki ya 24 Werurwe 2025, Perezida wa Angola, João Lourenço, yatangaje ko avuye ku mirimo ye nk’umuhuza wa gahunda ya Luanda hagati ya Repubulika iharanira Demokarasi ya Kongo n’u Rwanda ahashakishwaga uburyo Amahoro yagaruka mu burasirazuba bwa DRC.

Ikinyamakuru cya buri munsi cy’Abanyekongo kizwi nka « La Tempête des Tropiques » cyanditse kivuga ko Joao Lourenço nk’umuhuza mu biganiro bya Luanda yikuyeho kandi yari yarashyizweho n’umuryango w’ubumwe bw’Afurika kugira ngo agerageze kunga Repubulika Iharanira Demokarasi ya Kongo n’u Rwanda no guhagarika intambara hagati ya M23 n’ingabo za Kongo ndetse no kugarura umwuka mwiza hagati y’ibi bihugu byombi by’ibituranyi.

Perezida wa Angola, João Lourenço, yabitangaje ku wa mbere, tariki ya 24 Werurwe 2025 aho yavuze ko avuye ku mwanya w’umuhuza w’ibikorwa bya Luanda.

Ku wa mbere, tariki ya 24 Werurwe 2025 nibwo Angola yatangaje ku mugaragaro ko irangije inshingano zayo nk’umuhuza mu ntambara hagati ya Repubulika Iharanira Demokarasi ya Kongo (DRC) n’inyeshyamba za M23, zishyigikiwe n’u Rwanda.

Ibitangazamakuru bitandukanye bisobanura ko Luanda yakurikiranye imbonankubone inama yaberaga i Doha muri Qatar yo kuwa 18 Werurwe 2025, yari igizwe n’abakuru b’ibihugu bitatu: Repubulika iharanira Demokarasi ya Kongo yari ihagarariwe na Perezida wacyo Félix Antoine Tshisekedi Tshilombo, Paul Kagame w’u Rwanda n’umuhuza ariwe Umuyobozi mukuru w’Ubwami bwa Qatar Emir, mu gihe ubuyobozi bwa Kinshasa bwagombaga guhurira i Luanda n’inyeshyamba za M23 ariko ku munota wa nyuma, birangira M23 itagiyeyo kubera ko abayobozi bayo bari bafatiwe ibihano n’ubumwe bw’uburayi.

Ibinyamakuru byo muri Kongo byanavuze ko Perezida wa SENA, Sama Lukonde, agomba kuguma mu Burayi mu rwego rwo gukurikirana inyungu za diplomasi.

Ikinyamakuru 7 sur 7 cyavuze ko Perezida Tshisekedi yamuhaye inshingano zo gukurikirana ibyavuye muri diplomasi byagezweho nyuma y’ibiganiro u Rwanda rugirana n’igihugu by’i Burayi guhera kuri uyu wa kabiri, tariki ya 25 Werurwe 2025.

Perezidansi ya Kongo yavuze ko Sama Lukonde ayoboye imirimo yo guhagararira Repubulika iharanira Demokarasi ya Kongo (DRC) mu makuru aturutse mu Rwanda ndetse n’aturutse kubahagarariye AFC-M23.

Perezida w’Inteko Ishinga amategeko umutwe w’abadepite, yongeye kubisubiramo, aho yagize ati: « Hariho ibihano byafashwe n’Ububiligi ndetse tunafite n’Umwanzuro w’Umuryango w’Abibumbye 2773, usaba inkunga y’ibihugu byose kandi ni ingamba twafashe ndetse tugomba gukurikirana ».

Ku bijyanye no kuguma kwa Sama Lukonde mu Burayi, « Le Potentiel »yo kuri uyu wa kabiri, tariki 25 Werurwe 2025 yatangaje ko Perezida wa Sena, Sama Lukonde, azajyana mu izina rya Perezida wa Repubulika, ijwi rya Repubulika Iharanira Demokarasi ya Kongo muri Sena y’Ubufaransa.

Amaze kwakirwa ku mugoroba wo kuri uyu wa mbere n’umukuru w’igihugu Félix Antoine Tshisekedi Tshilombo, wamuhaye inshingano zo gukurikirana ibyavuye muri dipolomasi yagezweho, Sama Lukonde yitwaje icyifuzo cya DRC CY ‘iyibasirwa n’igitero cy’u Rwanda ndetse n’abahagarariye AFC / M23.

Nyuma y’inama, Perezida wa Sena, Sama yagize ati: « Twishimiye imbaraga zakomeje gushyirwamo kugeza ubu kuko zidushoboza kugera ku bisubizo, haba mu rwego rwo kumenya abarwana mu burasirazuba bwa Repubulika Iharanira Demokarasi ya Kongo (DRC) ndetse no mu bihano byakurikiyeho ».

Ibinyamakuru byasohotse ku wa kabiri byibanze kandi ku kubatavuga rumwe n’ubutegetsi banga inama z’ishyirwaho ry’ubumwe bw’igihugu, aho Opozisiyo yanze kugisha inama Leta y’ubumwe bw’igihugu.

Gahunda ya Perezida Félix Antoine Tshisekedi Tshilombo yo gushyiraho Guverinoma y’ubumwe bw’igihugu nayo ntigenda neza kubera kudahuza n’abatavuga rumwe n’ubutegetsi n’abagize amashyaka menshi bamagana inzira ya « politiki » igamije kwemeza ubutegetsi buhangana aho gukemura ibibazo by’igihugu mu mahoro.

Umuryango uhuriweho na Kongo (FCC), urubuga rw’uwahoze ari Perezida Joseph Kabila, wanze ku mugaragaro inama zatangijwe n’umujyanama wihariye w’umukuru w’igihugu mu by’umutekano, Porofeseri Eberande Kolongele, ashimangira ibyavuzwe na « La Tempête des Tropiques ».

Nk’uko byasezeranijwe, umujyanama w’umukuru w’igihugu mu by’umutekano, yatangiye kugisha inama ku wa mbere aho amajwi avuguruzanya aturuka mu batavuga rumwe na Leta kuko abantu bakomeye banze icyifuzo cya Perezida Tshisekedi.

Inkubi y’umuyaga yabajije abayobozi ba Lamuka ya Martin Fayulu, Ensemble ya Moïse Katumbi pour la République, PPRD ya Joseph Kabila, Envol ya Delly Sesanga na LGD ya Matata Ponyo uko babyumva maze bose bavuga ko bashyigikiye gahunda y’abayobozi b’amadini ba tandem ya CENCO-ECC.

Ku cyicaro gikuru cya LGD, Francklin Tshamala yavugishije ukuri ku kibazo cyo kugisha inama ku munyamabanga mukuru w’ishyaka ryahoze ari irya Minisitiri w’intebe, Matata Ponyo, bavuga ko iyi gahunda irimo urujijo.

Ishyaka rye ryanze ubu buryo ariko ku rundi ruhande, ryiyandikisha ku nzira yagaragajwe na ba se b’umwuka bo mu matorero Gatolika n’Abaporotesitanti agira ati « Turizera ko igisubizo cy’ikibazo kiriho kiri mu byifuzo by’abayobozi b’amadini ya CENCO na ECC. Francklin Tshamala abishimangira agira ati: « Indi gahunda iyo ari yo yose ni ukurangaza gusa. »

Yanditswe na SETORA Janvier.