Donald Trump nka Perezida wa 47 wa Amerika yafashe ingamba nyinshi zirimo gukura Leta zunze ubumwe za Amerika muri OMS.

janvier 21, 2025 Ladisilas MANIRAGUHA

Abayisomye : 162

Nyuma yo kurahira no gutangira imirimo ye, Perezida mushya wa 47 wa Leta zunze ubumwe za Amerika, ku butegetsi bwe bw’iyi Manda y’imyaka ine agiye kuyobora ku nshuro ya kabiri iki gihugu cy’igihangage ku Isi ya Rurema, yafashe ingamba nyinshi, aho yashize n’ umukono ku iteka ryemerera Leta zunze ubumwe za Amerika kwikura mu ishami rya ONU rishinzwe kwita ku buzima (OMS).

Akimara kurahira no guhabwa ubufasha bwose bwo guhagararira abaturage ba Amerika, Perezida Donald Trump yavuze ko ari ibihe byiza kuri yo maze yongeraho ko ubutegetsi bwe buzarangwa no guharanira ko isi irangwa n’amahoro kandi ikarushaho kunga ubumwe.

Ikindi yavuze nuko ngo mu gihe cye nta mahirwe azatangwa hashingiwe ku ibara ry’uruhu ahubwo ko hazashingirwa mu bushobozi.

Mbere y’uko arahira, ibiro bya Perezida Donald Trump byari byatangaje ko ahita ashyira umukono ku iteka ryemeza ko ibitsina byemewe mu gihugu ari bibiri gusa (Igitsina gabo n’igitsina gore) bitandukanye n’ibyifuzo cyangwa ibizwi nk’uburenganzira kuri bamwe mu biganjemo abo mu ishyaka ry’irikeba rizwi nk’abademokarate bavuga ko igitsina kigenwa n’amahitamo y’umuntu kuko Trump nous ava mu ishyaka ry’abarepubulika.

Ariko ngo n’ubwo aya magambo yumvikanye nk’inkuru nziza mu matwi ya bamwe, ku rundi ruhande hari ababona ko itorwa rye no kuyobora kwe bibumbatiye akaga mu zindi nguni kuko akimara gusubira ku butegetsi hahise hatangizwa ishyirwa mu bikorwa ry’iteka ryirukana abaturage Babaga muri Amerika mu buryo bunyuranije n’amategeko.

Ni iteka ritanatinze gushyirwa mu bikorwa kuko Polisi yahise itangira kibahiga bukware (Hasi hejuru) ndetse aba mbere bambikwa amapingu, bajyanwa aho bagenewe mbere yo gusubizwa iyo baturutse kabone nubwo hari Leta zimwe zavuze ko zidashobora gushyira mu bikorwa iryo Teka.

Ibi ni ibintu n’umushumba wa Kiliziya Gatolika Papa Francis yanenze kuva na mbere y’irahira rye mu kiganiro yatangiye i Vatikani.

Yagize ati: « Kwirukana abaturage babaga muri Amerika si ibintu byiza kuko uyu mugambi wa Trump wo kwirukana abimukira kubera kutagira ibya ngombwa, si byo kuko naramuka awushyize mu bikorwa, azaba akoze amahano kuko bizashyira abakene mu byago ».

Uretse ibi kandi ngo hari n’ibindi abantu bakomeje kwikanga bizaba bibi kuri iyi Manda ya Trump harimo n’imyitwarire y’ubutegetsi bwe ku birebana n’imihindagurikire y’ikirere, aho bamwe bafite impungenge ko hari ibyago byinshi yuko ku butegetsi bwa Trump, Leta Zunze ubumwe za Amerika zishobora kwirukanwa mu masezerano y’i Paris mu Bufaransa ashyiraho ubyo bwo kurwanya ingaruka ku mumihindagurikire y’ibihe.

Ngo icyemezo cyatunguye abantu ni icyo gukura Leta zunze ubumwe za Amerika mu ishami ry’Umuryango w’Abibumbye(ONU) ryita ku buzima (OMS)kuko byari biri muri gahunda amaranye igihe ngo kubera ko yari yayikomojeho bwa mbere muri 2020 ariko igasa n’iburijwemo kubera yahise atsindwa amatora y’Umukuru w’Igihugu.

Muri rusange ngo Trump icyo gihe yashinjaga OMS guhinduka icyo yise « Igikoresho cy’Ubushinwa » no guhishira amakuru yari ajyanye na Corona Virus mu Bushinwa mu minsi ya mbere y’icyo cyorezo, dore ko ari nabwo cyadutse gituritse, mu mpera za 2019. Aha rero niho ahera avuga ko inkunga yashyirwaga mu mishinga y’Ishami rya ONU ryita ku buzima (OMS) rifite icyicaro i Génève mu Busuwisi izashyirwa mu bindi bikorwa bya Leta Zunze Ubumwe za Amerika.
Gusa we, kuri iyi nshuro Trump arasa n’uwashatse impamvu yisegura ko uko kwitandukanya na OMS avuga ko ikeneye amavugurura ajyanye n’igihe kandi birazwi ko Amerika ari cyo gihugu gitera inkunga nyinshi iyi OMS kuko nko mu mwaka wa 2019 yayihaye arenga Miliyoni magana ane z’amadorari ya Amerika (400.000.000$) ni ukuvuga arega 15% z’ingengo y’imari yose ya OMS y’uwo mwaka.

Ibi kandi ngo bijyanye n’umwanzuro wafashwe n’Inteko ishinga amategeko ya Leta mu mwaka wa 1948 aho iki gihugu ngo gishobora kwikura muri OMS nubwo ngo kigomba kubanza kubimenyesha mu mwaka umwe (1) mbere y’aho ndetse ngo kikariha imisanzu cyaba kitarariha nubwo bitazwi ngo niba ibyo Trump azabigenderaho; gusa iri ngo ni ibwiriza rireba buri gihugu icyo aricyo cyose cyasinye Amasezerano y’Umuryango w’Abibumbye.

Perezida Donald Trump abaye Perezida wa 47 uyoboye Amerika, akaba kandi ayiyoboye ubugira kabiri aho nanayiyoboye ku mwanya wa 45. Ubu Trump asubiye ku butegetsi asimbuye Joe Biden.

Reba uruhererekane rw’abaperezida 47 bayoboye Leta zunze ubumwe za Amerika.

Izina rya Perezida, Imyaka y’ubuperezida, Ishyaka aturukamo